Łužyca. Wjelicna krajina.
Cogodla ten bok eksistěrujo a kaka dynamika jo pśez strukturnu změnu
Nimska jo za młoge znata, ale snaź nic za jeje wjedro. We Łužycy jo to hynac: „Słyńcnje a sucho”, słyšyš stawnje we wjedrowych powěsćach, gaž pokazuju region na pódzajtšu kraja, blisko granice z Pólskeju. Lěśe su temperatury pšawidłownje něco wuše, mrokawow jo cesto mjenjej ako hynźi w kraju a tomu wótpowědujucy su aktiwity ako padlowanje, kólasowanje abo kupanje rozšyrjone zaběry pó źele abo šuli.
Łužyca ma wjelicnje dobru wódychańsku gódnotu a wusoku žywjeńsku kwalitu – a zachadnosć ze změnami pśimajucymi do dłymi. Njetrjebaš glědaś wósebnje dłymoko slědk do historije, aby identificěrował bólosne zapśimnjenja a socialne šoki, kótarež statkuju hyšći až do źinsajšnego. Nejmłodša perioda tam a sem skokanja kolektiwnych zacuśow śěgnjo se pśez rowno 80 lět, starstwo pó źinsajšnych wócakowanjach, a se zachopijo z kóńcom drugeje swětoweje wójny.
Łužyca jo była tencas centrum za naźěłanje energije NDR. Tśeśinu brunice na cełem swěśe su wudobywali we łužyskem rewěrje, z tym jo NDR awansěrowała k nejwětšemu wudobywarjeju brunice swěta. We 30 wótwórjonych jamach su wudobywali něźi 200 milionow tonow na lěto; 100.000 luźi jo było pśistajonych, a su tam klěb zasłužyli. Města su razantnje rosli, sedlišća su rosli ze zemje kaž griby. Pótom jo pśišła ze zasejzjadnośenim Nimskeje politiska změna.
Krotko pó tom su se struktury rozrywali, to pregujo Łužycu do źinsajšnego. Milinaŕnje su se zacynili, cełe generacije su musali pytajucy za źěłom wótdrogowaś. Města su zgubili až do 55 procentow wobydlarjow. Bźezźěłabnosć jo póskokowała na rekordne licby; turizm, zastojnstwo a druge industrijowe źěłowe městna su lěbda mógali zadoraś sypnjenju.
Njedopołnjone naźeje a tšach, teke wó swóju eksistencu, su pregowali tych, kenž su wóstali. Něnto stoj wótstupjenje wót brunice šćita klimy dla w cełem kraju pśed źurjami: Wót 2038 njedej se w Nimskej wudobywaś žeden wugel wěcej. To groni za Łužycu: Zastajenje zwóstanych wótwórjonych jamow.
Tenraz pak njedeje se z tym sypnuś struktury, ale dej slědowaś strukturna změna. 10,3 miliardow euro pśiźo do Łužyce, aby se natwarili nowe procese twórjenja gódnotow, nastali wusokogódnotne industrijowe źěłowe městna a se wuwijali perspektiwy. Baterijowa technika a lažkotwaŕ grajotej wósebne role, ale teke strowotniske góspodaŕstwo, mobilita, wědomnostny transfer a kultura.
Aby ta změna dojśpiła kuždego, eksistěrujo image-kampanija „Łužyca. Wjelicna krajina.” Na tom webboku, social-media-kanalach, z wideo, reels, rewěroweju turu a dalšnymi zarědowanjami a casnikaŕskim źěłom budu se rozšyrjaś informacije wó pśichoźe Łužyce, jeje luźach a jej wósebnosćach.
Pśewrośijo se pśi tej změnje Łužyca dopołnje? Kótare šanse póstajaju se za inwestorow z wukraja? Wóstańśo pśi tom a slědujśo nam na našych social-media-kanalach. Słyńcnje, śopło a pśewažnje sucho we klimje regiona srjejź Europy drje wóstanjo – a z tym jo teke póstajony rozny słup za pśichod. Fotovoltaik a móc wětša změjotej za zastaranje z milinu w pśichoźe idealne wuměnjenja we Łužycy. Z tym wóstanjo ten źěl Nimskeje energijowy region, teke wesrjejź změny wót produkcije miliny z brunice k zelenym alternatiwam.
Łužyski rewěr jo lětźasetki dłujko wažny energijowy region wesrjejź Europy a jo wótpowědujucy zrosł góspodaŕski, ekologiski a socialnje. Jo pregowany pśez geografiske połoženje w susedstwje k Pólskej a Českej. Łužyca buźo europejski modelowy region za wuspěšnu regionalnu strukturnu změnu (Łužyski program 2038).
